UMURTQALARARO DISK CHURRALARIDA TOʻQIMALI METALLOPROTEINAZA (MMP-1, MMP-8, MMP-9) VA UNING INGIBITORLARI (MPTI-1) DARAJASIGA PAPAYA PREPARATLARINING TAʼSIRI

Butun dunyo boʻylab taxminan 9% insonlar umurtqalararo disk churralari (UDCh) bilan aziyat chekadi. Disk degeneratsiyasi jarayonida matriksli metalloproteinazalarining ekspressiyasi kuchayadi. Bel qismi UDCh bilan ogʻrigan 75 nafar bemor (oʻrtacha yoshi: 41,4±2,7) oʻrganilgan. Nazorat guruhiga qonning biokimyoviy tahlili maʼlumotlarini taqqoslash uchun 22 nafar sogʻlom koʻngilli shaxslar kiritilgan. Tadqiqot natijasi shu aniqlandiki, umurtqalararo disk churralari bilan ogʻrigan bemorlarda matriksli metalloproteinazalar (MMP-1, -8, -9) va ularning ingibitorlari (MPTI-1) darajasi ortadi; MMP-1, -8 va -9, MPTI-1 darajasining MMP/MPTI nisbati bilan birga ortishi UDCh bilan kechuvchi osteoxondrozdagi destruktiv jarayonlarning yaqqollilik koʻrsatkichi sifatida baholash mumkin; papayya preparati ogʻriq qoldiruvchi taʼsirga ega boʻlib, UDCh da kliniko-nevrologik koʻrsatkichlarni yaxshilaydi hamda qon zardobi tarkibida metalloproteinazalar va ularning ingibitorlari koʻrsatkichlarini meʼyorlashtiradi.